bron: de Volkskrant

https://www.volkskrant.nl/economie/gas-blijft-onverminderd-duur-krijgt-iedereen-hiervoor-de-rekening-of-valt-het-mee~b95291e7/?utm_campaign=shared_earned&utm_medium=social&utm_source=whatsapp

Gas blijft onverminderd duur. Krijgt iedereen hiervoor de rekening, of valt het mee?

De pandemie, geopolitieke spanningen en het terugdraaien van de Groningse gaskraan – ze drijven de energieprijzen naar recordhoogte. Sinds deze maand krijgen veel Nederlanders die prijs ook doorberekend voor gas en licht. Tegelijkertijd probeert de overheid de pijn te verlichten. Hoe pakt dat uit?

Ongeveer de helft is zelfs gunstiger uit

Miljoenen Nederlanders profiteren vooralsnog van de hoge energieprijzen. Dit gaat vooral om de mensen die een vast contract hebben dat is afgesloten in een gunstige periode. Uit de Energiemonitor die de Autoriteit Consument & Markt deze zomer publiceerde, blijkt dat destijds 56 procent van de 8 miljoen Nederlandse huishoudens een contract had met een looptijd van 1, 2, 3 of 5 jaar.

Een aanzienlijk deel daarvan heeft dus tot op heden geen last van een hogere energierekening. Dat zij er zelfs op vooruitgaan, komt door de compensatiemaatregelen die de overheid heeft getroffen. Om de kosten van de energieprijs iets te dempen, is de energiebelasting in 2022 voor alle huishoudens en bedrijven met 265 euro verlaagd.

Daarnaast is er nog een verlaging van de belasting op elektriciteit, die afhankelijk is van het verbruik. Voor een gemiddeld huishouden scheelt dat op jaarbasis 150 euro. Voor mensen die veel elektriciteit gebruiken, zoals eigenaars van woningen die van het gas af zijn, kan dat voordeel nog verder oplopen.

Voor bijstandsgerechtigden met een gunstig contract is er dit jaar nog een extra plusje. Zij krijgen via hun gemeente eenmalig een aanvullende compensatie van 200 euro voor de hoge energieprijzen.

Dan is er nog een kleine groep Nederlanders zonder een vast energiecontract die er net gunstig uit kan springen. Dat gaat om mensen die sober leven of die een zeer energiegunstig huis hebben. Omdat zij amper energiekosten hebben, weegt een prijsverhogingen niet op tegen de compensatieregeling.

De andere helft betaalt doorgaans tientallen euro’s meer per maand

Ongeveer de helft van de Nederlanders voelt de gestegen gasprijs sinds 1 januari wel degelijk. Het gaat om huishoudens met een variabel contract voor gas en licht, waarvan de tarieven twee keer per jaar worden herzien, op 1 juli en op 1 januari. Ook klanten die geen actie ondernemen bij het aflopen van een vast contract, krijgen van hun energieleverancier automatisch zo’n variabel contract.

Maar wie afging op de recordprijzen die de gasprijs afgelopen najaar bereikte, zal relatief opgelucht zijn over de huidige tarieven. Bij de drie grote aanbieders – Eneco, Vattenfall en Essent – zijn klanten bij gemiddeld gebruik 20 tot 30 euro meer per maand gaan betalen. Volgens vergelijkingssite Overstappen.nl zijn de klanten van de grootste vier energieleveranciers gemiddeld zo’n 30 procent meer kwijt aan stroom en 60 procent meer aan gas.

Deze energiebedrijven hebben de schade beperkt weten te houden door tijdig relatief gunstig geprijsde energie in te kopen voor hun vaste klanten. Daarnaast wordt de stijging nog gedempt door de eerder genoemde compensatieregelingen.

Voor mensen met lage inkomens en hoge energierekeningen, bijvoorbeeld vanwege slecht geïsoleerde woningen en grote gezinnen, zullen dit nog altijd aanzienlijke tegenvallers zijn. Zeker gezien het feit dat ook veel producten in de supermarkt duurder zijn geworden door de hoge gasprijs. Voor deze mensen is het vooral te hopen dat de winter niet heel streng gaat worden, zegt een woordvoerder van energiebedrijf Greenchoice. ‘Energiebedrijven schatten wat mensen verbruiken, als dat fors meer is omdat het erg koud is, tikt dat natuurlijk extra aan.’

Een heel strenge winter zou uiteindelijk zelfs tot een nog grotere tegenvaller kunnen leiden. Als er massaal meer energie wordt gebruikt dan de leveranciers hadden ingekocht, moeten die extra gas gaan inkopen tegen de dan geldende, hoge tarieven. ‘Zuinig zijn met energie is altijd een goed idee vanwege het klimaat’, zegt de woordvoerder van Greenchoice. ‘Maar het is nu ook nog eens een extra goed idee vanwege de portemonnee van zowel de gebruiker als het energiebedrijf.’

Een klein deel betaalt enorm hoge rekeningen

Dit gaat eigenlijk om iedereen die noodgedwongen moet overstappen naar een nieuwe aanbieder, bijvoorbeeld jongeren die op kamers gaan wonen of mensen die na een scheiding of verhuizing een nieuw energiecontract moeten afsluiten. En dan is er nog de groep van tienduizenden Nederlanders van wie de afgelopen maanden de energie-aanbieder failliet ging.

Voor al die groepen geldt dat zij wel degelijk te maken krijgen met de records die de Europese gasmarkt afgelopen maand wederom heeft gebroken. ‘Vroeger kostte gas zo’n 50 cent per kubieke meter, nu gaat de prijs vaak al ruim over de 2 euro’, zegt Tom Schlagwein van Overstappen.nl. ‘Om een indruk te geven: met 1 kuub gas kun je ongeveer 25 minuten warm douchen.’

Veel energiebedrijven willen bij de huidige tarieven eigenlijk liever geen nieuwe klanten binnenhalen. Mocht de gasprijs rond het voorjaar weer dalen, dan zullen die klanten namelijk waarschijnlijk snel overstappen (tegen een boete van 250 euro) en de energiemaatschappijen met het dure gas laten zitten.

‘Wij vinden het daarom onverantwoord om onder deze omstandigheden langlopende contracten af te sluiten’, zegt een woordvoerder van Eneco. ‘We moeten eerst deze onzekere periode doorkomen.’ Bij Overstappen.nl zien ze heel weinig activiteit. ‘In december, wat normaal een drukke maand is, stapten via ons 80 procent minder mensen over’, zegt Schlagwein.

De weinige energie-aanbieders die nog wel actief nieuwe klanten proberen binnen te halen doen dat met contracten die anticiperen op een daling van de gasprijs in het voorjaar. ‘Zo worden er contracten aangeboden voor vier maanden om de periode tot april te overbruggen. Budget Energie en Energiedirect.nl bieden juist contracten aan die vanaf april ingaan.’

Of Europa tegen die tijd inderdaad minder voor gas zal betalen, blijft, met oplopende geopolitieke spanningen rondom Oekraïne, intussen zeer onzeker.