Extreme temperaturen in Nederland

India en Pakistan krijgen momenteel te maken met de meest heftige hittegolven die ze de afgelopen 100 jaar hebben gekregen. Ook in Nederland zijn extreme temperaturen niet uit te sluiten.

In New Delhi, India hebben ze vorig jaar in 5 maanden al te maken gehad met vijf hittegolven. Dit zijn temperaturen boven de 50 graden. De hittegolven breken alle records en ook de aangrenzende landen kampen met de hitte.

Wereldwijde toename van hittegolven

De temperatuur is wereldwijd met 1,1 graden Celsius toegenomen over de afgelopen 100 jaar. We zien het effect hiervan terug in een sterke toename van hittegolven. Deze golven zijn al een graad of 2-3 Celsius warmer geworden. De zomers duren langer en de koele periodes zijn korter geworden.

Het leidt ertoe dat hittegolven overal in de wereld toenemen. Uit studies uitgevoerd door het KNMI is de conclusie getrokken dat de kans op extreme temperaturen door hittegolven honderd keer groter is dan 100 jaar geleden.

De straalstroom verzwakt

Niet alleen India, maar ook Nederland en de rest van Europa krijgt te maken met meer hittegolven. De straalstroom speelt hierbij een grote rol. De straalstroom is een luchtstroming dat op een hoogte van 9 tot 10 kilometer stroomt. De richting van de stroom is van het westen naar het oosten. Deze straalstroom is verzwakt in de afgelopen halve eeuw. De oorzaak hiervan is de sterke opwarming van de Noordpool, waardoor het temperatuurverschil tussen de Noordpool en subtropen kleiner is geworden. Door de verzwakking van de straalstroom brengt zij in de zomer minder koele lucht naar ons continent.

Droogte in hogedrukgebieden

De hete, droge lucht in hogedrukgebieden blijft langer hangen boven Europa. Hogedrukgebieden kunnen een gebied voor een langere tijd teisteren met extreme hitte. In 2010 was dit het geval in Rusland. Vorig jaar zagen we dit gebeuren in Noord-Amerika. Deze temperaturen bereikten zelfs 50 graden Celsius. Voorheen was de maximaal bereikte temperatuur 40 graden Celsius. Dat is dus een enorme toename.

Extreme hittegolven kunnen zorgen voor maatschappelijke gevolgen zoals doden en misoogsten. Door een combinatie van extreme hitte en een hoge luchtvochtigheid kunnen deze gevolgen zich voordoen. Klimaatwetenschappers gebruiken satellieten en klimaatmodellen om de veranderingen in beeld te brengen.

50 graden in Nederland

Er moet nog meer inzicht gekregen worden in de verandering van de straalstroom, de hoeveelheid zomer droogte en hittegolven die Europa met zich mee gaat brengen en wat er precies in Canada is gebeurd. De vraag of 50 graden in Nederland mogelijk is roept zich op.

Het is nu duidelijk dat het aantal hittegolven, ongeacht de maatregelen, zal toenemen in de komende jaren. Nederland dient rekening te houden met extreme temperaturen en hierop te anticiperen. Dit werd ook in 2003 gedaan toen we zagen dat Parijs getroffen werd met extreme temperaturen.

In Europa hebben we het wel makkelijker bij hittegolven, dan in o.a. India. Het menselijk lichaam heeft een grens en deze kan bereikt worden in tropen waar een combinatie van extreme hitte en zeer hoge luchtvochtigheid voor kan komen. Ook hebben de mensen daar vaak de luxe niet om een dag rustig aan te doen, waardoor hittegolven voor grotere gevolgen kan zorgen.

Als de opwarming aanhoudt zou 50 graden in Nederland niet meer onmogelijk zijn. Een aantal jaren geleden hebben we de 40 graden ook al bereikt.